De sneeuw bracht dit weekend niet alleen veel schaatsplezier met zich mee, maar ook aanhoudende gladheid in het hele land. Als gevolg van de sneeuw en gladheid op de weg, kan het moeilijk zijn om met de auto of het openbaar vervoer naar het werk te reizen. Kunnen de slechte weersomstandigheden een reden zijn voor werknemers om thuis te blijven? Wat betekent een KNMI code rood voor werkgevers?
Werknemer verantwoordelijk voor woon-werkverkeer
De wet regelt niet expliciet wat de rechten en plichten zijn van werknemers als er door slecht weer niet naar werk kan worden gereisd. In beginsel geldt dat het woon-werkverkeer de verantwoordelijkheid is van de werknemer. De werknemer dient op grond van goed werknemerschap hiervoor maatregelen te treffen. Hierbij kan worden gedacht aan eerder vertrekken van huis of meerijden met een collega.
De werkgever is alleen verplicht het loon te voldoen indien het niet verrichten van het werk in redelijkheid voor risico voor de werkgever komt. De werkgever is dus niet automatisch verantwoordelijk als de werknemer door weersomstandigheden niet naar het werk kan komen. Indien de werknemer zonder toestemming toch besluit thuis te blijven, dan is er bij het niet verrichten van werk in beginsel geen recht op loon. De werkgever kan in dat geval vragen of de werknemer een verlofdag opneemt. Een andere oplossing kan zijn dat de werknemer thuis werkt.
Thuiswerken niet mogelijk
Voor werknemers in de zorg of het onderwijs is thuiswerken lastiger te realiseren. De beste oplossing is in overleg te treden met de werknemer of werkgever om afspraken te maken. Ook van de werkgever wordt in het kader van goed werkgeverschap het een en ander verwacht. De werkgever dient maatregelen te nemen om de werknemer aan het werk te helpen. Hierbij kan worden gedacht aan een verschuiving in het rooster of het geven van andere taken die (vanuit huis) kunnen worden verricht. Een werkgever mag in dit geval de werknemer niet zomaar verplichten een verlofdag op te nemen.
(Thuis)werken is onmogelijk: ‘onwerkbaar weer’
Voor werknemers die hun werk in de open lucht verrichten, zoals bouwvakkers of stratenmakers, gelden andere regels. Het niet verrichten van het werk komt in dat geval voor risico van de werkgever. Over het wel of niet werken bij slechte weersomstandigheden zijn afspraken opgenomen in de relevante CAO. In sommige gevallen regelt de CAO dat de werknemer bij ‘onwerkbaar weer’ recht heeft op een WW-uitkering.
Code rood (weeralarm)
Wat geldt bij een KNMI code rood? De overheid geeft dan het dringende advies om thuis te blijven. De werkgever kan dan niet in redelijkheid van de werknemer verlangen om naar het werk te komen als dat niet op een veilige manier mogelijk is. Dit heeft tot gevolg dat de werknemer recht heeft op doorbetaling van het loon ondanks dat het werk niet kan worden verricht (risicosfeer van de werkgever). Dit kan onder omstandigheden anders zijn. Van een werknemer die bijvoorbeeld dicht bij het werk woont zou wellicht wel kunnen worden verlangd naar het werk te komen, ondanks code rood.
Hoe dan om te gaan met KNMI code oranje? Dit hangt sterk af van de feitelijke situatie. In ieder geval kan dan sneller van de werknemer worden verwacht om naar het werk te komen, met als gevolg (in beginsel) geen recht op loon als de werknemer thuisblijft en daar geen werk kan verrichten.
Van de werkgever wordt in ieder geval op grond van goed werkgeverschap verwacht maatregelen te treffen. De werkgever heeft immers een zorgplicht jegens haar personeel. Het bedrijf kan bijvoorbeeld (indien mogelijk) eerder dicht of de werknemers kunnen worden opgeroepen thuis te blijven.
Goed overleg
Uiteindelijk komt het aan op goed overleg tussen werkgever en werknemer, om zo een goede (belangen)afweging en afspraken te kunnen maken afhankelijk van de feitelijke situatie.