Vanwege het coronavirus is thuiswerken voor velen de (tijdelijke) standaard geworden. Uit onderzoek is gebleken dat de helft van de thuiswerkers hier een positieve ervaring mee heeft en verwachten veel werknemers ook na de coronacrisis thuis te blijven werken.
Het recht van de werknemer op aanpassing van de arbeidsplaats, naar bijvoorbeeld de thuiswerkplek, is echter beperkt. Het wetsvoorstel ´Werken waar je wilt´ heeft als doel hier verandering in te brengen.
Huidige wetgeving: Wet flexibel werken
De Wet flexibel werken regelt de rechten van de werknemer ten aanzien van arbeidsduur, werktijd en arbeidsplaats. Als een werknemer zijn arbeidsplaats wil wijzigen, kan een verzoek daartoe worden ingediend bij de werkgever, mits hij/zij een half jaar bij de betreffende werkgever in dienst is. De werkgever dient het verzoek weliswaar in overweging te nemen, maar kan het vervolgens op iedere grond afwijzen.
Dit is anders bij een verzoek tot wijziging van de arbeidsduur of werktijd. In dat geval moet het verzoek door de werkgever worden ingewilligd, tenzij sprake is van zwaarwegende bedrijfs- of dienstbelangen. De werkgever dient bij afwijzing van het verzoek te motiveren waarom sprake zou zijn van zwaarwegende bedrijfs- of dienstbelangen.
Bij zwaarwegende bedrijfs- of dienstbelangen moet worden gedacht aan economische, technische of operationele belangen die ernstig zouden worden geschaad indien het verzoek wordt ingewilligd.
Wetsvoorstel ‘Werken waar je wilt’
Op 19 november 2020 is het wetsvoorstel ´Wet werken waar je wilt´ ter internetconsultatie voorgelegd. Het wetsvoorstel wil niet alleen thuiswerken tijdens de coronacrisis stimuleren, maar beoogt ook in te spelen op de veranderde standaard ten aanzien van thuiswerken.
Met de voorgestelde aanpassing zal het verzoek tot wijziging van de arbeidsplaats voortaan op dezelfde manier worden behandeld als een verzoek tot aanpassing van de werktijd of arbeidsduur. Dit betekent dat de werkgever een verzoek tot thuiswerken moet inwilligen, tenzij sprake is van zwaarwegende bedrijfs- of dienstbelangen. De werkgever dient bij afwijzing van het verzoek te motiveren waarom sprake is van een zwaarwegend bedrijfs- of dienstbelang.
Toepassingsbereik ´Wet werken waar je wilt´
De Wet flexibel werken, en daarmee de wet ´Werken waar je wilt´, is van toepassing op werkgevers met tien of meer werknemers. Van het wetsvoorstel kan worden afgeweken wanneer op de arbeidsovereenkomst een cao van toepassing is waarin een relevante bepaling over de arbeidsplaats is opgenomen. Indien geen cao van toepassing is (of de cao geen relevante bepaling bevat), kan de werkgever met overeenstemming van de ondernemingsraad (of personeelsvertegenwoordiging) afwijken voor een periode van 5 jaar.
Gevolgen voor de zorgplicht van werkgevers
Ook als de werknemer thuis werkt, dient de werkgever te zorgen voor een veilige en gezonde werkplek. Volgens de Arbeidsomstandighedenwet is de werkgever verplicht te zorgen voor een ergonomisch ingerichte (thuis)werkplek en dient hij een beleid te voeren op het gebied van psychosociale arbeidsbelasting. De ´Wet werken waar je wilt´ brengt hier geen verandering in.
Het wetsvoorstel kent volgens het Adviescollege Toetsing Regeldruk (ATR) ernstige tekortkomingen in de probleemstelling, analyse en onderbouwing van de noodzaak tot aanpassing van de wet. Of de wet (op deze manier) doorgang zal gaan vinden, is dus maar de vraag. Wij houden u op de hoogte van ontwikkelingen.