Uit onderzoek van de Arbeidsinspectie blijkt dat 60 studenten die stage hebben gelopen bij luchtvaartmaatschappij Transavia niet als stagiair maar als werknemers beschouwd moeten worden. Transavia heeft hiervoor een boete van EUR 46.000 gekregen van de Arbeidsinspectie en moet met terugwerkende kracht het minimumloon en vakantietoeslag uitbetalen aan de voormalige stagiairs. Lees in onze blog hoe de Arbeidsinspectie tot dit oordeel is gekomen en hoe je dit als onderneming kunt voorkomen.
Stagiair of arbeidsovereenkomst? Hoe zit het juridisch?
Op basis van de wet is er sprake van een arbeidsrelatie wanneer de elementen arbeid, loon en gezag aanwezig zijn. De stageovereenkomst is niet wettelijk geregeld, maar onderscheidt zich op de volgende twee punten van de arbeidsovereenkomst:
- Bij een stage staat het leren centraal, in plaats van productieve arbeid ten behoeve van de onderneming.
- De stagiair ontvangt geen loon, maar een stagevergoeding.
Om te beoordelen of er sprake is van een arbeidsovereenkomst of stageovereenkomst wordt niet alleen gekeken naar de afspraken op papier maar juist naar de feitelijke uitvoering. In de praktijk gaat het vaak mis op het element “arbeid”. Stagiairs voeren in het kader van hun leerproces vaak taken uit bij de organisatie waar ze stagelopen. Maar wanneer vallen deze taken onder het leerproces en wanneer kunnen ze worden beschouwd als arbeid ten behoeve van de onderneming?
De Hoge Raad heeft geoordeeld dat indien de arbeid primair gericht is op het leerproces van de stagiair zelf, er geen sprake is van een prestatie aan de werkgever en dus geen arbeidsovereenkomst ontstaat. Maar zodra er sprake is van productief werk dat voornamelijk gericht is op de omzet of winst van de onderneming, is het element arbeid aanwezig en is er in feite sprake van een arbeidsovereenkomst. Uit rechtspraak blijkt dat bij de beoordeling hiervan de volgende punten belangrijk zijn:
- Zijn er leerdoelen overeengekomen?
- Voert de stagiair zelfstandig werk uit?
- Krijgt de stagiair begeleiding?
- Voert de stagiair dezelfde werkzaamheden uit als werknemers?
- Wordt de stagiair gezien als een extraatje in de planning? Of wordt daadwerkelijk op de stagiair gerekend?
Uiteindelijk is het een afweging van alle omstandigheden. Op grond van de feitelijke situatie kan de rechter oordelen dat er sprake is van een arbeidsovereenkomst als hij niet overtuigd is dat het leerdoel vooropstaat en de stagiair feitelijk een bijdrage levert aan het primaire doel van de onderneming.
Gevolg arbeidsovereenkomst in plaats van een stageovereenkomst
Wanneer een stageovereenkomst als arbeidsovereenkomst wordt gekwalificeerd is het arbeidsrecht van toepassing. Dit heeft onder andere de volgende gevolgen:
- Het ontslagrecht is van toepassing. De overeenkomst kan dus niet zomaar tussentijds worden beëindigd;
- Er ontstaat een recht op vakantiedagen;
- Recht op loondoorbetaling bij ziekte en re-integratieverplichtingen;
- De Wet Minimum Loon is van toepassing;
- Transitievergoeding verschuldigd bij einde overeenkomst, en
- Mogelijk is een CAO van toepassing.
Daarnaast kan de Arbeidsinspectie een boete opleggen vanwege overtreding van de Wet Minimum Loon.
Zaak Transavia
De Arbeidsinspectie heeft onderzoek uitgevoerd naar 60 studenten die in 2022 stage hebben gelopen bij Transavia. Volgens de Arbeidsinspectie waren deze studenten in feite volwaardige werknemers van Transavia. De studenten verrichtten namelijk dezelfde werkzaamheden en hadden hetzelfde werkschema als de stewards en stewardessen die bij Transavia werken.
Het gevolg voor Transavia is dat zij een boete van EUR 46.000 hebben gekregen. De reden voor deze boete is dat de studenten onder het wettelijk minimumloon betaald hebben gekregen. Daarnaast moet Transavia ook nog met terugwerkende kracht het juiste salaris inclusief vakantietoeslag voldoen aan de voormalige stagiaires. Dit bedrag komt uit op ongeveer EUR 623.000.
De Arbeidsinspectie heeft met de onderwijsinstellingen gesproken om te benadrukken dat tijdens de stages van studenten het leeraspect centraal moet staan. Het is niet de bedoeling dat werkgevers stagiairs inzetten als volwaardige werknemers.
Praktijktips
Voorkom dat stagiairs achteraf als een werknemer worden beschouwd, wat ertoe kan leiden dat boetes opgelegd kunnen worden en loon met terugwerkende kracht gevorderd kan worden. . Het is essentieel om het leeraspect voorop te stellen in de stageovereenkomst. Hiervoor hebben wij de volgende tips:
- Formuleer duidelijke leerdoelen voor de stage en evalueer deze ook tijdens en na afloop, zodat het niet slechts voor de vorm is.
- Geef de stagiair veel begeleiding die gericht is op het behalen van deze leerdoelen.
- Laat de stagiair niet zelfstandig dezelfde werkzaamheden verrichten als werknemers (collega’s), maar onder (een vorm van) begeleiding.
- Zorg dat de stagiair niet op hetzelfde niveau dezelfde werkzaamheden verricht als werknemers.
- Houd bij het roosteren rekening met het feit dat een stagiair slechts een aanvulling is. Plan de stagiair niet zodanig in dat deze essentieel wordt voor de planning of het rooster
Mocht u twijfels hebben over een stageovereenkomst, neem dan contact op met één van onze arbeidsrechtadvocaten.